Entrada 10: Capítulos 7, 8 e 9 ("Los soñadores", "Hacia el sur", "Hacia el norte"):

     Seguimos con outros tres capítulos.
   No 7, "Los soñadores", Levi está gravemente enfermo, e ademais de falar diso, volve a incluír unha nova colección de personaxes que bordean a tolemia, mesturada coa picaresca. Chama a atención o "doutor" Gotlieb.
   Nalgún momento Levi escribe isto sobre os seus acompañantes alí na súa convalecencia:
   "En las larguísimas tardes polacas, el aire del dormitorio, pesado de tabaco y de olores humanos, se saturaba de sueños insensatos. Éste es el fruto más inmediato del exilio, del extrañamiento: el predominio de lo irreal sobre lo real. Todos soñaban sueños pasados y futuros, de esclavitud y de redención, de paraísos inverosímiles: enemigos cósmicos, perversos y sutiles que todo lo penetran como el aire." (Páxina 102, na versión de Muchnik Editores, 1988.).

   No 8, "Hacia el sur", os italianos do campo soviético son inopinadamente metidos nun tren para chegar a Odesa, porto ucraniano no Mar Negro. Miremos o mapa do final do libro para localizar as cidades do traxecto. Por suposto, non chegará ese tren ao seu destino, pero o  que importa, cremos, son estas tres cousas: 1) a forma de proceder do "doutor" Gotlieb; 2) o medo que producía simplemenete escoitar a palabra "Stalin" (sobrenome que significa "Home de aceiro") na poboación soviética; e, sobre todo, 3) notar como por fin Levi comeza a recoñecer as garras irracionais e totalitarias do sistema soviético (presta atención aos detalles da viaxe, sobre todo cando Gotlieb desaparece misteriosamente e con cara de... pánico).
   Neste enlace, se baixas un pouco, podes ver o mapa de Ucrania co mar Negro e Odesa. Se miras á parte superior, N.O. de Ucrania, en verde, verás as cidades de Lvov (que Levi e o seu mapa denominan Leópoli), e Ternopil algo máis á esquerda, que Levi e o seu mapa chaman Ternopol (con iso chega para ubicarnos, pero mira ben o mapa: son extensións enormes).

   No 9, "Hacia el norte", temos dous momentos: primeiramente, a estancia durante días en Zmerinka, onde podemos contemplar a soldados prisioneiros alemáns abandonados sen máis e mortos de fame, humillados por un xudeu italiano, Daniele, e camiñando a catro patas diante del. Tamén a escena, terrorífica, das mulleres ucranianas que son traídas de volta desde Alemaña polo réxime estaliniano, con destino descoñecido e probablemente o peor (¿Gulag?).
   O segundo momento é, unha vez subidos de novo ao tren, no final do traxecto, ao norte (ver mapa do final do libro). Fóra de todo, europeos de todas as nacionalidades son concentrados lonxe de calquera porto de mar que prometa a volta a casa, nun vello cuartel do exeŕcito soviético destruído pola guerra. Alí, ao día seguinte da noite da chegada, Levi atopa de novo ao grego Mordo Nahum...(ver capítulo 3 e o comentario de Violeta do día 30 de marzo, Entrada nº 8), que se dedica agora á prostitución no propio campo de concentración, sen problema algún coas autoridades soviéticas do campo. Levi, claro é, rexeita a invitación de Mordo Nahum, vítima dos nazis e agora explotador de mulleres, coa vista gorda dos soviéticos, tamén clientes do seu negocio, por certo (de todas formas, o Exército Vermello da URSS e Stalin ten algo moitísimo peor sobre si que o miserable Mordo dedicándose ao negocio da prostitución: mira, pero advertimos que non é agradable. Se disto se fala pouco, é porque a guerra cóntaa quen vence, non o vencido).

Entrada 9: capítulos 4-5-6 ("Katowice", "Cesare", "Día de la Victoria"):

 No capítulo 4, “Katowice” (ver mapa ao final do libro para localizar esta cidade), Levi comeza co seu retrato da alma rusa, completado en sucesivos capítulos. Ese retrato, cheo de admiración, gratitude e simpatía polos rusos e polo Exército Vermello, contrasta co carácter que el presenta como típico dos alemáns, e aquí debemos ser xustos con éstes: alemán non é o mesmo que nazi, polo mesmo que ruso non é o mesmo que bolchevique, ou español que franquista, ou italiano que fascista. Moitas das cousas contadas no libro anterior e rememoradas neste deben ser adxudicadas aos nazis, aos SS, non necesariamente a todos os alemáns. De todos xeitos, para Levi si é obvio que o carácter ruso, ou eslavo, é anárquico, desmesurado, sentimental, caótico, pouco respetuoso cos regramentos e horarios e moi tendente a embriaguez, mentres o alemán é amante da orde, amigo dos regramentos, obediente (talvez demasiado naqueles tempos) coas regras e superiores e co Estado, racionalista, etc. Ese choque de dúas mentalidades e almas é algo que Levi pretende facer ver ao lector, e de paso que vexa o cambio de mundo que supuxo estar baixo a bota nazi e agora a soviética (recordemos que a II Guerra Mundial non a inicia Hitler invadindo Polonia, senón Hitler e Stalin invandido á vez Polonia). Certo que Levi moitas veces mestura indebidamente soviético con ruso, e outras incluso mongol (o soldado da entrada do campo de Bogucice) con ruso ou eslavo, nunha sopa non moi rigurosa.

Sexa como sexa, Levi compara o campo soviético de Bogucice cun campamento xitano, con horarios e regramentos inexistentes de feito, e aquí temos de novo a “picaresca” da que xa falabamos na anterior entrada.

E a partir de aí comeza o desfile de personaxes, produto da época e desa “tregua” na que sitúa o libro, onde cada un, máis con cor de comedia ou sainete que de drama ou traxedia propia da obra anterior, ten os seus cinco minutos de gloria ante a cámara, e cada un coa súa historia debaixo do brazo:

O contable Rovi, tamén coñecido como “coronel” Rovi; Leonardo, o médico sobrevivinte do Läger; Marja Fjodorovna Prima, todo carácter; o doctor Davchenko, todo vodka e mulleres; Galina a rapaza ucraniana, e con ela a súa historia de adolescente desraizada; o italiano “o Ferrari”, fracasado na escola de ladróns (parece que si que existen) e paraíso dos piollos; Simone, a francesa membro da Resistencia francesa (“maquisarde”, ou sexa, do "maquis" ou guerrilla francesa antialemana, que tanto debe aos republicanos españois fuxidos de Franco nas súas terras); etc.

No capítulo 5, “Cesare”, dedicado sobre todo a este personaxe orixinario do gueto (barrio) xudeu de Roma. Levi gasta tinta na comparación de carácteres entre este Cesare e o “grego” do capítulo 3 do que falaba Violeta o outro día: semellantes, pero ben distintos á vez. Cesare é un buscavidas pícaro pero vitalista e con talvez maior atractivo que Mordo Nahum, aínda que con pouca fortuna coas noivas polacas...

Outra alma deste capítulo é o inefable ruso (e xudeu) con aspecto de Don Quijote mais sen cabalo, pois leva moto incorporada. Os rusos de golpe están nerviosísimos e ninguén sabe por que, ata que descubren que a razón é unha inminente “inspección” das autoridades soviéticas. O campo de xitanos sen regras nin horario vólvese tolo... Mais esa autoridade non chega ata ben despois, e é o capitán da terroríficaNKVD (baixa un pouco neste enlace ata ondi di "El régimen de terror": a NKVD era a policía secreta equivalente á Gestapo nazi). O capitán, acaba residindo permanentemenet emntre eles facendo pouco menos que números circenses coa moto na inspección...da cocina (diariamente: e iso significa todos-os-días, incluso coa perna rota).

O capítulo remata coa escena da venta da camisa por Cesare e Levi no mercado de Katowice, escena outra vez de pura picaresca.

No capítulo 6, “Día de la Victoria”, coñecemos o triste final da historia romántica de Cesare, pero sobre todo, está dedicado ao “paroxismo de entusiasmo” de oito días de rusos e non rusos pola victoria final sobre Hitler, onde Levi segue co seu retrato da alma rusa, agora con abundantes pinceladas de alegría, abandono e vitalidade.

Destaca a escena da obra teatral “Vanka Vstanka”, mostra impagable da alma rusa. E destaca igualmente, ao día seguinte, a mostra da outra cara desa alma, con ese burocratismo ruso pero tamén moi soviético no que cae Marja F. Prima cando Levi recoñece ante ela a admiración pola representación teatral do día anterior.

Remata o capítulo con ese partido de fútbol... arbitrado por un imposible capitán Don Quijote da NKVD (sen moto, nesta ocasión, pero con silbato histérico) que parece saído dunha película cómica. Moi ruso, si.